محرمی ها

پاسخ : چرا شهدای کربلا به هفتاد و دو تن شهرت یافتند ، در حالی که تعداد واقعی آنان را بیش از این شمرده اند ؟

علامه سید محسن امین ( رحمه الله ) در کتاب اعیان الشیعه ، تعداد شهدا را به حدود 130 ( یکصد و سی ) تن رسانده است . ^{( 2 )}

فرهاد میرزا در قمقام می نویسد : ^{( 3 )} امام حسین ( علیه السلام ) روز پنج شنبه ، دوم محرّم الحرام با هیجده ( 18 ) تن از اهل بیت و شصت ( 60 ) تن از انصار وارد سر زمین کربلا شد . بدیهی است ، این مطلب مورد قبول موّرخان است که شب عاشورا 32 تن از لشکر عمربن سعد به امام ( علیه السلام ) پیوستند .

آنچه از تاریخ به دست می آید ، فزونی شهدا در رکاب امام حسین ( علیه السلام ) می باشد ، ولی تعداد معروف آن هفتاد و دو ( 72 ) است .

سیّد بن طاووس در لهوف می نویسد : یاران امام حسین ( علیه السلام ) در روز عاشورا چهل وپنج ( 45 ) نفر سواره و یکصد ( 100 ) نفر پیاده بودند . ^{( 4 )}

حجة الاسلام دکتر هادی امینی ، فرزند علامه امینی ( رحمه الله ) صاحب الغدیر ، در کتابی با نام یاران امام ، بیش از 130 نفر را مورد شرح و تفصیل قرار داده است .

در پاسخ به پرسش بالا ، باید بدین حقیقت توجه داشت که :

اولاً : این احتمال را ، که تعداد شهدای کربلا واقعاً بیش از 72 تن نباشند ، نمی توان از نظر دور داشت ؛ زیرا : بعضی از مورّخان از جمله خواندمیر در کتاب حبیب السیر ، می نویسد : ^{( 1 )} روز عاشورا ، سی و دو سواره و چهل پیاده ، سربازان امام ( علیه السلام ) را تشکیل می دادند . و بعضی یاران امام را چهل تن نوشته اند و با حالت عرفانی یاران امام در شب عاشورا ، 32 تن از لشکر عمر سعد به امام پیوستندطبق این نظر : اسامی شهدای دیگر ، کسانی می باشند که در صراط عاشورا ، در فرصت های دیگر به شهادت رسیده اند ، نه در روز عاشورا .

ثانیاً : ممکن است این تعداد ، گویای تعداد شهدای سرشناس و معروف آن روز باشد ، که از نظر گزارشگران و وقایع نویسانِ آن روز مورد توجه بوده اند .

ثالثاً : در حدیثی از امام صادق ( علیه السلام ) آمده است که آن حضرت ضمن رهنمودی در باره عالم رجعت و قیام موعود اسلام و حضور برخی از درگذشتگان ، که در عالم برزخ زندگی می کنند و در رکاب آن حضرت بوده اند ، به مفضّل خاطرنشان ساخته بود که 72 تن از شهدای کربلا نیز در رکاب موعود اسلام رجعت خواهند داشت و در قیام او حضور خواهند یافت . گرچه در این بیان ، امام صادق ( علیه السلام ) تعداد شهدای کربلا را در 72 تن محدود نساخته و تنها این نکته را ثابت می کند که از جمع شهدای کربلا ، 72 تن رجعت دارند ، نه آن که تعداد شهدای کربلا بیش از هفتاد و دو تن نیستند .

شاید همین حدیث سبب شده است که بعضی گمان کنند شهدای کربلا بیش از 72 تن نیستند . متن حدیث چنین است : . . فَالإثنان و سبعون رجلاً الذین قُتِلوا مع الحسین یظهرون معه ؟ قال : نعم یظهرون معه . . . . ^{( 2 )}

رابعاً : تعداد سرهایی که به کوفه و شام ارسال شده بود ، حدود 72 تن بودند و بعید نیست که این مسأله نیز در اشتهار شهدای کربلا به 72 تن مؤثر باشد .